8. ปริหานิสูตร

ว่าด้วยพิจารณาเห็นธรรม 4

[158] พระสารีบุตรเรียกภิกษุทั้งหลายมา ฯลฯ แสดงธรรมว่า
อาวุโสทั้งหลาย ผู้ใดผู้หนึ่ง เป็นภิกษุก็ตาม ภิกษุณีก็ตาม พิจารณาเห็น
ธรรม 4 ประการมีอยู่ในตน ผู้นั้นพึงสันนิษฐานได้ว่าตนเสื่อมจากกุศลธรรม
ทั้งหลาย เพราะการที่มีธรรม 4 ประการอยู่ในคนนั่น พระผู้มีพระภาคเจ้า
ตรัสว่าเป็นความเสื่อม ธรรม 4 ประการเป็นไฉน คือ ความมีราคะ
หนาแน่น 1 ความมีโทสะหนาแน่น 1 ความมีโมหะหนาแน่น 1
ไม่มีปัญญาจักษุก้าวไปในฐานะและอฐานะอันลึก 1 ผู้ใดผู้หนึ่ง เป็น
ภิกษุก็ตาม ภิกษุณีก็ตาม พิจารณาเห็นธรรม 4 ประการนี้มีอยู่ในตน พึง
สันนิษฐานได้ว่าตนเสื่อมจากกุศลธรรมทั้งหลาย เพราะการที่มีธรรม 4 ประการ
นี้อยู่ในตนนั่น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าเป็นความเสื่อม
อาวุโสทั้งหลาย ผู้ใดผู้หนึ่ง เป็นภิกษุก็ตาม ภิกษุณีก็ตาม พิจารณา
เห็นธรรม 4 ประการนี้มีอยู่ในตน พึงสันนิษฐานได้ว่าคนไม่เสื่อมจากกุศล-
ธรรมทั้งหลาย เพราะการที่มีธรรม 4 ประการนั้นอยู่ในตนนั่น พระผู้มี-
พระภาคเจ้าตรัสว่าเป็นความไม่เสื่อม ธรรม 4 ประการเป็นไฉน คือ ความ
มีราคะเบาบาง 1 ความมีโทสะเบาบาง 1 ความมีโมหะเบาบาง 1
มีปัญญาจักษุก้าวไปในฐานะและอฐานะอันลึก 1 ผู้ใดผู้หนึ่ง เป็นภิกษุ
ก็ตาม ภิกษุณีก็ตาม พิจารณาเห็นธรรม 4 ประการที่มีอยู่ในตน พึงสัน-
นิษฐานได้ว่าตนไม่เสื่อมจากกุศลธรรมทั้งหลาย เพราะการที่มีธรรม 4 ประการ
นี้อยู่ในตนนั่น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าเป็นความไม่เสื่อม.
จบปริหานิสูตรที่ 8